با مشکل بدخوابی کودکان چه کنیم؟

بدخوابی کودکان

مقدمه

بدخوابی کودکان بدون شک  یکی از مهم ترین مقوله های مراقبت از نوزادان و کودکان است. کسانی که به تازگی صاحب فرزند شده اند خیلی زود متوجه تاثیر کیفیت خواب نوزادشان بر آسایش  کل خانواده می شوند. مشکلات خواب بچه ها  با بزرگتر شدن آنها تمام نمی شود، بلکه شکل آن تغییر می کند.  آنها بجای گریه کردن بهانه می گیرند یا در مقابل خواسته والدینشان برای خوابیدن بشدت مقاومت می کنند . نوزادان راس ساعت 3 صبح  شما را برای شیر خوردن بیدار کنند. وقتی بزرگتر می شوند راس همان ساعت  بخاطر دیدن کابوس و یا بخاطر یک لیوان آب خنک .

خوب، شما چگونه با این مسائل کنار می آیید. چگونه کودک خود را در میان جیغ ، گریه و بازی درآوردن های مختلف به تختخواب می برید؟ وقتی که در نیمه شب شما را از خواب بیدار می کند چگونه باید رفتار کنید؟ و آیا می دانید اصولا چقدر خواب در شبانه روز برای کودک شما لازم و کافی است؟

بدخوابی کودکان

چه مقدار خواب کافیست؟

مقدار لازم و مورد نیاز خواب کودکان بستگی مستقیم به سن آنان داد. البته باید توجه داشت که مقادیری که در مقاله ها و تحقیقات مختلف ذکر می شود مقادی متوسط هستند.این الزاما برای کودک شما می تواند صادق نباشد . مقادیر ذکر شده در گزارشات معمولاً متوسط ساعات ثبت شده در تحقیقات بر روی تعداد زیادی از کودکان است. در واقع  در این خصوص عدد ثابتی که تمام کودکان تحت پوشش قرار دهد وجود ندارد. یک بچه 2 ساله ممکن است به راحتی 12 ساعت بخوابد. در حالیکه کودک دیگری ممکن است سر 9 ساعت خواب از جا پریده و مشغول بازی و شیطنت شود.

به هر حال آنچه مسلم است، خواب عامل مهمی در سلامتی و خوش خلقی کودکان است. ارتباط کم خوابی و رفتار کودکان همیشه به آسانی برای والدین قابل تشخیص نیست. بزرگسالان وقتی خسته هستند قالباً بدخلق یا کم انرژی می شوند ولی کودکان ممکن است بیش فعال و ناسازگار شده ویا خلق و خوی آنها به ناگاه دگرگون شود.

در ادامه این مقاله  ارقام تقریبی ساعات خواب برای سنین مختلف گفته می شود و همچنین در مورد نکاتی صحبت می کنیم که بکمک آنها بتوانید کودکانتان را به تخت خواب ببرید .

 

نوزادان، از بدو تولد تا 6 ماهگی

نوزادان، از بدو تولد تا 6 ماهگی

ساعت درونی بدن کودکان بطور کامل تکامل نیافته است. آنها تا 18 ساعت در شبانه روز نیاز به خواب دارند. این 18 ساعت تقریبا بطور مساوی بین شب و روز تقسیم می شود. در طی چند هفته اول تولد، نوزادان باید هر 3 تا 4 ساعت بیدار شوند و تغذیه شوند تا به رشد وزنی خوبی برسند.  بعد از آن اشکالی ندارد که بیش از 4 ساعت بطور مستمر بخوابند.

پس از آن هفته های اولیه، نوزادان معمولا 4 تا 5 ساعت یکسره می خوابند.  بستگی به این دارد که معده کوچک آنها بین دو وعده چقدر کار کرده باشد. اگر نوزاد در طول شب خوب بخوابد در طول روز بعد ممکن است تمایل بیشتری به خوردن شیر داشته باشد.

درست هنگامی که فکر می کنید یک خواب راحت رویایی دست نیافتنی است کودک تمامی طول شب را می خوابد. یک کودک 3 ماهه بطور متوسط 14 ساعت در شبانه روز می خوابد که 9 ساعت آن در طول شب است. یک یا دو دفعه در طول شب بیدار می شود و در طی روز بعد چند بار چرت می زند.

لازم است بدانیم که وقتی خواب نوزادان سبک می شود حین خواب گریه می کنند  و انواع صداهای مختلف را از خود در می آورند. شب  هنگام وقتی که بیدار می شوند یا خوابشان سبک می شود برای چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد . دوباره به خواب عمیق فرو می روند.

کودکان زیر 6 ماه

اما چنانچه نوزاد شما کمتر از 6 ماه سن دارد و  بعد از بیدار شدن به گریه ادامه دهد احتمالاً باید به یکی از نیازهای او پاسخ داده شود .  ممکن است گرسنه باشد، جای خود را خیس کرده باشد، سردش شده باشد یا حتی بیمار باشد.

در این گونه موارد که اغلب نرمال و طبیعی است باید به نیاز کودک به سرعت و در عین آرامش پاسخ داده شود. می بایست از رفتار های تحریک آمیزی مانند روشن کردن چراغ  و  نور صفحه موبایل ، صحبت کردن و بازی کردن  با بچه پرهیز شود. با اینکار از همان بدو تولد به کودک خود القا می کنید که شب وقت خواب و استراحت است.  حتما باید نکات فوق را رعایت کنید چونکه نوزاد شما تا وقتی که نیاز هایش پاسخ داده شود تفاوتی بین روز و شب قائل نمی شود.

توصیه می کنیم قبل از اینکه نوزاد شما به خواب فرو رود او را در گهواره اش قرار دهید. فکر نکنید که ایجاد یک رویه برای خواب در این سن زود است.هر اقدام آرامش بخشی مانند حمام کردن خواندن قصه یا آواز که بطور مستمر انجام شود می تواند بخشی از این روند باشد. نوزاد شما بین این کارها  و خواب، احساس همبستگی خواهد کرد. این می تواند به او در کسب احساس آرامش و به خواب رفتن کمک کند.

خوبی نوزادان این است که خود بخواب می روند و زود یاد می گیرند که خود را تسلی دهند. چنانچه نیمه شب از خواب برخیزند دوباره زود به خواب می روند.

 

زیر 6 ماه

کودکان 6 ماهه تا 12 ماهه

در 6 ماهگی نوزادان کماکان به 14 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند . در طول روز 2 تا 3 بار متوسط 30 دقیقه الی 2 ساعت هر جا که باشند چرت می زنند.برخی کودکان بخصوص آنها که از شیر مادر تغذیه می کنند ممکن است نصف شب از خواب بیدار شوند ولی اغلب آنها دیگر نیازی به تغذیه در نیمه شب ندارند. اگر نوزاد شما نیمه شب بیدار شد و شما متوجه شدید که بخاطر گرسنگی نیست قبل از اینکه به سمت او بروید چند دقیقه ای تامل کنید .

به آنها زمان بدهید

نوزادان برای اینکه دوباره بخواب فرو روند چند دقیقه ای زمان نیاز دارند. چنانچه بعد از چند دقیقه کودک بخواب نرفت می توانید به سمت او رفته و بدون اینکه او را از جایش بلند کنید اندکی جای او را راحت تر کنید یا با صدای آرام با او صحبت کرده یا به نرمی او را نوازش کنید مگر اینکه کودک شما بیمار شده باشد.

نوزادی که بیمار شده باشد نیازمند بغل شدن و مراقبت است . اگر نوزاد شما به گریه کردن ادامه داد و شما احساس کردید یا می دانید که نوزاد بیمار نیست چند دقیقه ای بیشتر صبر کنید و اگر بخواب نرفت بسوی او رفته و با روشی که فوقا گفته شد او را آرام کنید.

در سنین 6 تا 12 ماهگی، اضطراب جدایی که بخشی از روند طبیعی رشد است در کودکان بروز میکند.اما قواعد برخورد با کودک در شب هنگام تا یک سالگی همانی است که در بالا ذکر شد. یعنی بهنگام بیدار شدن در نیمه شب او را به سرعت بغل نکنید، چراغ ها را روشن نکنید، با او صحبت نکنید، برایش آواز نخوانید ، با او بازی نکنید و سعی نکنید که او را تغذیه کنید. تمامی این رفتارها و کار های مشابه مانع از فراگیری زمان خواب و زمان بیداری برای کودک شما می گردند و مشوق او برای بیداری های شبانه خواهند شد.

 

کودکان نوپا

از سن 1 تا 3 سالگی را سنسن نوپایی کودکان می نامند. در این سنین کودکان  بین 12 الی 14 ساعت در شبانه روز می خوابند. مجددا تاکید می کنیم که این ارقام بصورت میانگین هستند. الزاما برای کودک شما صادق نمی باشند و می تواند اندکی بیشتر یا کمتر باشد.

در این سنین اضطراب جدایی در آنها وجود دارد. همچنین تمایل دارند تمام مدت با پدر و مادر باشند و هیچ چیز را از دست ندهند . این امر مشوق آنها برای بیدار ماندن ، گفتن کلمه “نه” برای خوابیدن و مقاومت کردن تا حد ممکن است.

مهم است که یک رویه “زمان خواب” برای کودک تعریف شده و بر آن پافشاری گردد. پدر و مادر ها قالبا دچار این اشتباه می شوند که فکر می کنند اگر کودک بیشتر بیدار بماند در زمان خواب، خواب آلودتر بوده و مشکل کمتری وجود خواهد داشت. در صورتیکه تجربه ثابت کرده است اگر کودکان زیادی خسته شده باشند اوقات خواب سخت تری خواهند داشت و بیشتر مشکل آفرین خواهند بود.

اگر چه اغلب کودکان 1 تا 3 ساله در طول روز 2 تا 3 ساعت چرت می زنند ولیکن شما ناچار نیستید که در طول روز آنها را مجبور به خوابیدن کنید. اما مهم است که در طول روز ساعاتی محیط خانه را برای کودک خود آرام نمایید.

ایجاد محیطی آرام

برای حفظ آرامش و کمک به کودکان که راحت بخوابند حتماً  یک رویه” به خواب رفتن” تعریف کنید. این رویه می تواند  به رفع مشکل بدخوابی کودکان کمک کند و می تواند شامل حمام کردن قبل از خواب، خواندن قصه و یا گوش دادن به موسیقی ملایم باشد.این کار می تواند بین 5 دقیقه تا نیم ساعت بطول انجامد.

این تشریفات شبانه هر چه که باشد، به احتمال زیاد کودک شما اصرار خواهد داشت که هر شب عین هم تکرار شود. بنابراین آنرا خیلی طولانی و پیچیده نکنید. تا آنجا که امکان دارد به کودک خود در این رویه حق انتخاب بدهید. مثلا انتخاب کند که چه لباس خوابی را بپوشد، چه عروسکی را با خود به تخت خواب ببرد یا چه قصه ای را برای او تعریف کنید. این کار به کوچولوی شما احساس تسلط بر اوضاع را القا خواهد کرد.

مشکلات جسمانی

حتی کودکانی که بسیار راحت می خوابند ممکن است برخی اوقات از خواب بپرند . دلیل آن می تواند دندان درآوردن یا حتی یک رویای شبانه باشد.رویابینی در این سن در کودکان شروع می شود و برای بسیاری از کودکان نوپا رویا ها می توانند هراسناک باشند.

در این سن آنها نمی توانند فرق تخیلات و واقعیات را تشخیص دهند.بنابراین خیلی مراقب برنامه های تلویزیونی که قبل از خواب، کودکانتان همپای شما، مشغول مشاهده هستند باشید.

هنگامیکه کودک  شماکابوسی دیده و هراسان است  او را در آغوش گیرید و تسلی دهید.اگر دوست داشت اجازه دهید که کابوس خود را برای شما تعریف کند و تا آرام شدنش پیش او بمانید. سپس او را تشویق کنید که هرچه زودتر به تختخواب برگردد و بخوابد.

بچه های مدرسه ای

 کودکان پیش دبستانی

پیش دبستانی ها چیزی بین 11 تا 12 ساعت در شب می خوابند. کودکانی که استراحت کافی در طول شب داشته باشند معمولا در روز بعد تمایلی به چرت زدن ندارند. ولی بهتر است ساعاتی در بعد از ظهر محیط خانه را برای آنها در آرامش نگه داریم.

بسیاری از کودکستان ها و مهد کودک ها در این ساعات به بچه ها استراحتی می دهند. کودکان بر روی کفپوش های نرم یا به هر شکلی که مایلند مشغول استراحت و خستگی در کردن می شوند.در این سن اگر بچه ها در طول روز نخوابند و چرت نزنند نسبت به زمانی که نوپا بودند زودتر به تختخواب می روند.

 

بچه های مدرسه ای ها

بچه های مدرسه ای بین 10 تا 11 ساعت در شب نیاز به خواب دارند.مشکلات بدخوابی کودکان به دلایل مختلف اغلب در این سنین شروع می شود.تکالیف مدرسه، ورزش و بازی، تماشای تلویزیون ، بازی با کامپیوتر و موبایل می تواند از عوامل آن باشد. کودکان کم خواب یا بدخواب ممکن است بیش فعال یا تحریک پذیر شوند. در مدرسه برای تمرکز کردن بر روی درس و آموزش مشکل داشته باشند. در این سن همچنان مهم است که بچه ها یک برنامه منظم برای “زمان خوابیدن “داشته باشند. علی الخصوص در شب هایی که قرار است فردای آن به مدرسه بروند.برای آنکه کودکان قبل از رفتن به بستر به آرامش لازم برسند ساعتی قبل از خواب برای آنها “منع استفاده از تکنولوژی” تعیین کنید. به آنها اجازه ندهید از موبایل یا کامپیوتر استفاده کنند. دستگاه تلویزیون را هم از دسترس آنها دور نگه دارید.

بدخوابی نوجوانان

 نوجوانان

نوجوان به حدود 9 ساعت خواب در شب نیاز دارند ولی اغلب کمتر از این می خوابند. ساعت شروع بکار مدارس صبح زود است.تکالیف مدرسه، وقت گذرانی با دوستان و سایر فعالیت ها همگی نهایتا منجر به کمبود خواب در نوجوانان می شوند. برای یک نوجوان یک ساعت کسر خواب در هر روز ، معادل  یک شب کامل بی خوابی در آخر هفته است. کمبود خواب در این سنین می تواند منجر به مشکلات زیادی شود. مشکلاتی نظیر کم توجهی، عدم تمرکز، کاهش کارایی ،مشکل حافظه و کندی در عکس العمل آنها.

خود این ها می تواند مسائل دیگری برای نوجوان شما ایجاد کند. از آنجمله می توان به خشم و پرخاشگری، مشکل با همکلاسی ها و معلمین اشاره کرد.همچنین  استفاده بیش از حد از نوشیدنی هایی مثل قهوه و نوشابه های انرژی زا به منظور سرحال بودن. در نوجوانی الگوی خواب آدمها بهم می ریزد. نوجوانان تمایل دارند که شب ها دیر بخوابند و صبح ها دیر از خواب بیدار شوند. این رفتار اغلب به کم خوابی و سعی در جبران آن در آخر هفته منجر می شود.ولیکن  با اینگونه بی نظمی ها نوجوانان به ندرت می توانند خوابی راحت و اثر بخش داشته باشند. در حالت ایده آل نوجوانان باید برنامه منظم برای خواب داشته باشند. راس ساعت معین به تختخواب بروند و راس ساعت معین از خواب برخیزند. آنها باید حداقل 9 ساعت در شب بخوابند.

روتین های خواب کودکان

تعریف رویه خواب

فرزند شما در هر سنی که باشد تعریف یک رویه برای خواب می تواند بایش مفید باشد. این امر به ایجاد عادت های خوب در خصوص خوابیدن به  او کمک کند. در این راستا رعایت نکات زیر می تواند برای شما سودمند باشد:

  • یک ساعت خواب مشخص را تعریف کرده و به آن پایبند باشید. لزومی ندارد که کودک شما راس همان ساعت به خواب فرو رود. در روند خوابی که تعریف کرده اید تا 30 دقیقه کودک می تواند بیدار باشد. به قصه یا موزیک گوش دهد. بعد از آن در نظر گرفتن حدود 10 دقیقه برای ایجاد آرامش قبل از خواب کافی است.
  • حتما یک زمانی برای آرامش کودک در رویه خود در نظر بگیرید.
  • برای بچه های بزرگتر و نوجوانان ساعت به تختخواب رفتن را طوری تعیین کنید که پاسخگوی نیاز سنیشان باشد.

 

اصل مقاله از دکتر روپال کریستین گوپتا
مدیر بخش مدیکال بیمارستان مراقبت از کودکان شهر کانزاس- میسوری آمریکا

 

دیدگاهتان را بنویسید