آموزشی, مادر و کودک
مزایای شیر مادر! هرآنچه باید درباره آن بدانیم
شهریور
اگرچه امروزه شیر خشک جایگزینی برای شیر مادر است اما هنوز 100% از مزایای شیر مادر برای نوزادان را ندارد. شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی است که کودک شما در شش ماه اول زندگی به آن‌ها نیاز دارد. هضم شیر مادر در مقایسه با شیر خشک بسیار آسانتر است. در نتیجه به راحتی جذب سیستم گوارش تکامل نیافته نوزاد تازه به دنیا آمده میشود.
یکی از مهمترین مزایای شیر مادر وجود آنتی بادی ها، باکتریهای مفید و عوامل دیگر است. کمک می‌کنند تا کودک به عفونتهای دستگاه تنفسی و گوش، ورم معده و روده، دیابت و چاقی مبتلا نشود.
اسیدهای چرب منحصربه فرد شیر مادر در روند تکامل و رشد مغز نوزاد بسیار موثر هستند. پزشکان معتقدند که تغذیه با شیر مادر برای تکامل بینایی، گفتار و رشد فک و دهان نوزاد مهم است. آمار نیز نشان داده است که خطر بروز سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) در نوزادان شیرخوار کمتر است.
نکته جالب توجه این است که شیردهی برای مادر نیز مفید است. طبق مطالعات صورت‌گرفته، تغذیه با شیر مادر می‌تواند به کاهش وزن برخی از زنان بعد از زایمان کمک کند. مادران شیرده راحتتر از سایر مادران به خواب میروند و چرخه خواب آن‌ها با چرخه خواب نوزادشان هماهنگی بیشتری دارد. خوشبختانه احتمال بروز بیماری‌هایی مثل سرطان سینه، پوکی استخوان و دیابت نوع 2 در این گروه از مادران کمتر است.
مطمئنا مطالعه این مطلب می‌تواند اطلاعات بیشتری در زمینه مزایای شیر مادر برای نوزادان در اختیار شما بگذارد. توصیه می‌کنیم به‌عنوان یک مادر با دقت بیشتری آن را مطالعه کنید!
فوائد تغذیه نوزاد با شیر مادر، از هنگام تولد تا 2 سالگی
اعضای آکادمی اطفال آمریکا (AAP) معتقد هستند که اگر مادر و نوزاد مشکلات جسمی و روحی از بابت شیردهی ندارند، باید این روند تا 6 ماهگی نوزاد ادامه پیدا کند و با وجود شروع غذاهای جامد می‌تواند تا 1 سالگی نیز انجام شود.
البته سازمان بهداشت جهانی (WHO) به دلیل مزایای شیر مادر شیردهی را تا 2 سالگی کودک یا حتی بیشتر توصیه میکند. بهتر است از یک ساعت پس از تولد نوزاد، شیردهی با شیر مادر آغاز شود. اگر مادر به دلیل انجام عمل سزارین بیهوش است، بهتر است به کمک یک پرستار باتجربه این روند شروع شود. در ادامه قصد داریم شما را با مزایای شیر مادر طبق شواهد علمی به دست آمده آشنا کنیم.
1. شیر مادر امکان بهره مندی از یک تغذیه ایده آل را برای نوزاد فراهم میکند
امروزه پزشکان متخصص، تغذیه نوزاد با شیر مادر را برای حداقل 6 ماه یا حتی بیشتر توصیه می‌کنند. شیر مادر حاوی همه مواد مغذی است که کودک در 6 ماه اول زندگی به آن‌ها نیاز دارد. میزان و نوع این مواد، با توجه به نیازهای نوزاد به ویژه در چند ماه اول زندگی تغییر می‌کنند.
در روزهای اول پس از تولد، سینه های شما مایع غلیظ و زردرنگی به نام آغوز تولید می‌کنند. آغوز پروتئین زیاد و قند کمی دارد و حاوی ترکیبات منحصربه فردی مانند انواع آنتی اکسیدانها و آنزیمها است. به واقع یک غذای شگفت انگیز است که هنوز هیچ فرمولاسیونی از شیر خشک نتوانسته جایگزین آن شود. تغذیه نوزاد تازه به دنیا آمده شما با آغوز، به رشد دستگاه گوارش نابالغ او کمک زیادی میکند.
پس از گذشت چند روز از شیردهی، با بزرگتر شدن سایز معده نوزاد، سینه ها نیز مقدار بیشتری شیر تولید می‌کنند. امروزه تحقیقات مشخص کرده اند که شیر مادر فقط از نظر تامین ویتامین D می‌تواند کمی ضعیف عمل کند. پس بهتر است تحت نظر پزشک، همزمان مصرف قطره ویتامین D برای نوزاد آغاز شود.
2. شیر مادر حاوی آنتی بادی های مهمی است
شیر مادر مملو از آنتی بادی هایی برای مقابله راحت تر نوزاد با ویروسها و باکتریها است. بنابراین یکی از مزایای مهم شیر مادر برخلاف شیر خشک، تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد در مقابل بیماریهای مختلف است.
این مسئله در مورد مصرف آغوز بیشتر صدق میکند. زیرا حاوی مقادیر بالایی از ایمونوگلوبولین A (IgA) و همچنین چندین آنتی بادی دیگر است. IgA با تشکیل یک لایه محافظ در بینی، گلو و دستگاه گوارش کودک از او در برابر بیمار شدن و نشت میکروب‌ها و آلرژنها به داخل پوشش روده محافظت میکند.
جالب است بدانید که سیستم ایمنی بدن نوزاد برای تکامل، به 6 ماه زمان نیاز دارد. بنابراین، وجود چنین آنتی بادی هایی نه تنها مفید بلکه ضروری است. حتی آنتی بادیه ای تولید شده در بدن شما به دلیل مواجهه با میکروب‌ها نیز از طریق شیر به فرزندتان منتقل می‌شوند.
طبق نتایج مطالعات، نوزادانی که از شیر مادر تغذیه نمیکنند در برابر ذاتالریه، اسهال و انواع عفونت آسیب پذیرتر هستند. پیشنهاد می‌کنیم این مورد از مزایای شیر مادر را دست کم نگیرید!
3. شیردهی ممکن است خطر بروز بیماریهای مختلف در نوزاد را کاهش دهد
محققان ثابت کرده اند که یکی از مزایای شیر مادر کاهش خطر ابتلای نوزاد به بسیاری از بیماریها مانند عفونتهای گوش میانی، گلو و سینوس، بیماریهای حاد تنفسی (سرماخوردگی، ذات الریه، ابتلا به ویروس سینسیتیال تنفسی (RSV) و سیاه سرفه) و گوارشی متعدد (کرون و کولیت اولسراتیو)، عفونتهای روده، بیماریهای آلرژیک به خصوص آسم، درماتیت آتوپیک و اگزما، دیابت نوع 1، دیابت غیر وابسته به انسولین (نوع 2)، مننژیت باکتریایی، مشکلات بینایی (رتینوپاتی) و سرطان خون است.
تغذیه نوزادان نارس با شیر مادر با کاهش خطر بروز انتروکولیت نکروزان (Necrotizing enterocolitis)، نوعی آسیب رودهای همراه است. هنوز دلایل قطعی سندرم مرگ ناگهانی نوزادان مشخص نشده است اما شیردهی با کاهش خطر بروز آن همراه است.
بنابراین با وجود مزایای شیر مادر، بهتر است از تصمیم خود برای عدم شیردهی به نوزاد صرف نظر کنید. اگر به دلیل شاغل بودن امکان شیردهی منظم را ندارید، از قبل شیر خود را بدوشید. آن را در جای خنک نگهداری کنید تا پرستار نوزاد آن را به کودک شما بدهد.
4. شیر مادر باعث افزایش وزن متعادل نوزاد میشود
معمولا نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، خیلی چاق نیستند و رنج وزنی متعادلی دارند. دقیقا برخلاف نوزادانیکه با شیر خشک تغذیه می‌شوند. در واقع یکی از مزایای شیر مادر این است که باعث افزایش وزن نرمال و جلوگیری از چاقی کودکان میشود.
اخیرا محققان متوجه شده‌اند که شیردهی بیش از 4 ماه، شانس اضافه وزن و چاقی را در نوزادان کاهش میدهد. این مسئله ممکن است به دلیل افزایش تکثیر باکتریهای مفید روده باشد. زیرا بر روی تجزیه و ذخیره منابع چربی بدن موثر هستند.
طبق نتایج یک تحقیق معتبر دیگر، نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند لپتین بیشتری در سیستم گوارشی خود دارند. بهتر است بدانید که لپتین یک هورمون کلیدی برای تنظیم اشتها و ذخیره چربی است.
اگر دقت کنید، نوزاد هنگام شیردهی به محض اینکه احساس سیر بودن کند دست از شیر خوردن بر میدارد. درحالیکه هنگام تغذیه با شیر خشک، کمتر با چنین وضعیتی مواجه میشوید. اغلب نوزاد تا آخر بطری شیر را میخورد. به همین دلیل، پزشکان معتقدند که تغذیه فرزند شما با شیر مادر به ایجاد الگوهای غذایی سالم کمک زیادی میکند. در نتیجه مانع از چاقی نامتعادل کودک میشود.
5. شیردهی با شیر مادر ممکن است کودک را باهوشتر کند
مطالعات نشان داده اند که روند رشد مغز نوزاد می‌تواند در اثر تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک متفاوت باشد. این تفاوت ممکن است به دلیل صمیمیت، تماس پوستی و چشمی ایجاد شده میان مادر و کودک هنگام شیردهی باشد. البته نوع مواد مغذی موجود در شیر مادر نیز بی‌تاثیر نیست.
معمولا نوزادان تغذیه شده با شیر مادر از نمرات هوشی بالاتری برخوردار هستند. به‌خصوص اینکه کمتر احتمال دارد با افزایش سن دچار مشکلات رفتاری شوند. در واقع مزایای شیر مادر شامل تأثیرات مثبت قابل توجه بر رشد طولانی مدت مغز نوزادان نیز میشود. به خصوص در مورد نوزادان نارس که تحت خطر مشکلات تکاملی مرتبط با مغز و دیگر ارگانهای بدن هستند.
اگر سابقه خانوادگی ابتلا به افسردگی پس از زایمان را دارید، پیشنهاد می‌کنیم از شیردهی نوزاد خود صرف نظر نکنید. زیرا به پیشگیری از بروز این مشکل شما کمک زیادی میکند. البته به طور طبیعی بیقراریهای نوزاد شما را نیز کاهش میدهد. طبق مطالعه ای در سال 2012، مادرانی که به نوزاد خود شیر میدهند کمتر دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند. به‌خصوص در مقایسه با مادرانی که شیر نمی دهند یا خیلی زود فرزند خود را از شیر می گیرند.
اثرات مزایای شیر مادر بر دوران نوجوانی و بزرگسالی کودک
شاید برایتان جالب باشد که بدانید مزایای شیر مادر تا دوران بزرگسالی فرزند شما نیز نمود پیدا میکند. محققان توانسته اند ثابت کنند که نوزادانی که فقط از شیر مادر تغذیه کرده اند، احتمال ابتلا آن‌ها به انواع آلرژی، بیماریهای خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، مالتیپل اسکلروزیس (MS) و لوپوس، بیماریهای قلبی و عروقی، سرطان سینه (قبل و بعد از یائسگی)، پوسیدگی دندان و پوکی استخوان در سنین نوجوانی، جوانی و بزرگسالی بسیار کم میشود.
سخن آخر
هر چه نوزاد شما کمتر در معرض ابتلا به بیماریهای مختلف باشد احتمال بستری شدن او در بیمارستان کمتر است. در این شرایط، دیگر نگرانی از بابت عفونتهای شایع بیمارستانی نیز نخواهید داشت. البته همانطورکه ملاحظه کردید، مزایای شیر مادر منحصر به کودک نیست و شیردهی برای مادر نیز فوائد بسیاری دارد. قابل ذکر است که مزایای شیر مادر تا بزرگسالی همراه کودک شما خواهد بود. این لطف الهی را از کودک خود دریغ نکنید!
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/articles/15274-the-benefits-of-breastfeeding-for-baby–for-mom
https://www.webmd.com/parenting/baby/nursing-basics#2
https://www.healthline.com/health/breastfeeding/11-benefits-of-breastfeeding#benefits-for-you