چرا نوجوانان باید صبح‌ها دیرتر به مدرسه بروند؟

طبق باورهای گذشته، هنوز هم خیلی از والدین معتقد هستند که نوجوانشان باید صبح زود به مدرسه برود. درحالی‌که شاید از این مسئله مطلع نیستند که نوجوانان به‌دلیل تغییرات هورمونی دوران بلوغ، شب ‌زنده‌دارهای خوبی هستند! کم‌خوابی در نوجوانان زمینه ساز مشکلاتی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

مدت طولانی است که متخصصان اعصاب و روان روی مسئله دیرتر به صدا درآمدن زنگ صبحگاهی دبیرستان‌ها تحقیق می‌کنند. شاید به کمک این مسئله بتوانند مانع از کم‌خوابی نوجوانان بشوند. از نظر آن‌ها، ناتوانی نوجوانان در بلند شدن از رختخواب قبل از ساعت 8 صبح یک موضوع زیست‌شناسی است، نه یک نگرش. زیرا مشخص شده است که الگوهای مغزی خواب نوجوانان متفاوت با خردسال و بزرگسالان است. در واقع مکانیسم خواب در نوجوانان به مغز اجازه نمی‌دهد قبل از ساعت 8 صبح به طور طبیعی بیدار شوند.

بنابراین، عدم تمایل نوجوانان به سحرخیز بودن از روی عمد نیست. بلکه شرایط فیزیولوژیکی است که باید والدین آن را درک کنند. هرگونه عدم همکاری در این زمینه می‌تواند منجر به بروز عوارض کم‌خوابی نوجوانان مانند پرخاشگری و حتی افت تحصیلی شود.

خوشبختانه امروزه بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته به این مسئله اهمیت ویژه‌ای داده‌اند. بعضی از دبیرستان‌ها ساعت آغاز کلاس‌های درسی را از 8 به 9 صبح تغییر داده‎اند. جالب است که مطالعات و نظرسنجی‌ها نیز بر فوائد این حرک بنیادین اذعان کرده‌اند!

شواهد علمی موجود در مورد الگوی خواب یا بیداری نوجوانان

در سال 1980 بود که یافته‌های تحقیقاتی شروع به روشن کردن الگوی خواب نوجوانان کردند. مری کارسکادون و دیگر محققان دانشگاه براون، دریافتند که مغز انسان در دوران نوجوانی با تغییر محسوسی در الگوی خواب یا بیداری مواجه می‌شود.

جالب است بدانید که به تدریج، محققان سراسر جهان این یافته‌ها و کم‌خوابی نوجوانان را تأیید کردند. در شروع دوران بلوغ، تقریباً همه انسان‌ها (و بیشتر پستانداران) با تاخیر زمان خواب در مغز مواجه می‌شوند. به همین دلیل، بدن نوجوانان تا حدود ساعت 10:45 شب احساس خواب‌آلودگی نمی‌کند. در نتیجه صبح‌‎ها نیز خیلی توان سحرخیز بودن ندارند.

محققان پزشکی دریافته‌اند که الگوی خواب کودکان کوچکتر به آن‌ها این امکان را می‌دهد که زودتر از خواب بلند شوند. در نتیجه صبح‌ها نیز می‌توانند برای یادگیری  خیلی زودتر از نوجوانان آماده شوند.

به عبارت دیگر، زیست‌شناسی مغز نوجوان با زمان شروع کلاس‌های درسی در تعارض است. در حالی که الگوی خواب اکثر کودکان کوچکتر با ساعت شروع کلاس‌های صبحگاهی هماهنگ است.

بیولوژی مغز نوجوانان

ممکن است این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که دقیقاً در سال‌های رشد چه اتفاقی برای مغز نوجوانان می‌افتد؟ در نوجوانان ترشح هورمون خواب یعنی ملاتونین، حدود ساعت 22:45 شروع می‌شود. این مسئله تا حدود ساعت 8 صبح ادامه می‌یابد. این بدان معناست که نوجوانان تا شروع ترشح ملاتونین قادر به خوابیدن نیستند. همچنین تا متوقف شدن ترشح آن نیز قادر به بیدار شدن نیستند.

در این شرایط خیلی نباید از نوجوان خود انتظار خوابیدن در ساعات اولیه شب را داشته باشید. طبق گزارش بنیاد ملی خواب، نیاز خواب برای نوجوانان بین 8 تا 10 ساعت در شب است. این نشان می‌دهد که اولین زمان مناسب برای بیدار شدن نوجوانان نباید قبل از 7 صبح باشد.

یک مطالعه نشان می‌دهد که از زمان بیدار شدن نوجوانان تا خروج از خانه، متوسط ​​54 دقیقه طول می‌کشد. بنابراین، خروج آن‌ها از منزل قبل از ساعت 7:54 صبح واقعا از نظر جسمی و روانی چالش‌برانگیز است!

عوارض کم‌خوابی نوجوانان

امروزه مطالعات خبر از پیامدهای منفی جدی کم‌خوابی نوجوانان می‌دهند. نوجوانانی که کم‌خوابی دارند به طور قابل توجهی بیشتر از سیگار، مواد مخدر و الکل استفاده می‌کنند. بهتر است بدانید که منظور از این مسئله، کمتر از هشت ساعت خواب در شب است.

آکادمی پزشکی خواب آمریکا توصیه کرده است که کودکان 6 تا 12 سال باید روزانه 9 تا 12 ساعت بخوابند. نوجوانان 13 تا 18 سال نیز باید به طور منظم 8 تا 10 ساعت در طول 24 ساعت بخوابند.

شیوع افسردگی و اضطراب در بین نوجوانانی که کمتر از نه ساعت خواب شبانه دارند، در حال افزایش است. درصد شیوع غم و ناامیدی در نوجوانانی که چهار ساعت یا کمتر در شب می‌خوابند، افزایش یافته است. تقریبا از 19 درصد به 52 درصد، که واقعا جای نگرانی دارد و می‌تواند باعث بروز افکار خودکشی شود!

بسیاری از والدین گزارش کرده‌اند که شدت پرخاشگری و حالات عصبی فرزندشان با وجود کم‌خوابی‌های شبانه دیگر قابل کنترل نیست. از طرفی نمی‌توان اثرات کم‌خوابی نوجوانان بر کاهش کیفیت خواب و عملکرد ضعیف آن‌ها را انکار کرد. حتی خطر بروز پیامدهای عصبی و روانی مانند افکار خودکشی نیز وجود دارد.

جالب است بدانید که کم‌خوابی نوجوانان حتی روی الگوی رانندگی آن‌ها نیز تاثیر منفی می‌گذارد. نوجوانی که به تازگی در سن 18 سالگی آموزش رانندگی می‌بیند، مطمئنا با وجود کم‌خوابی احتمال تصادفات وی افزایش می‌یابد.

بعضی از روانشناسان معتقد هستند با وجود مشکلات کم‌خوابی نوجوانان دیگر نباید این مسئله را نادیده گرفت. حداقل می‌توان با تعدیل ساعات آغاز کلاس‌های صبحگاهی کمک زیادی به این مسئله کرد.

در حالی‌که بعضی دیگر از روانشناسان معتقد هستند که اگر این تغییر اعمال شود، ممکن است به عادت تبدیل شود. در نتیجه نوجوانان در سن جوانی و بزرگسالی برای رفتن به دانشگاه یا سرکار با مشکلاتی مواجه می‌شوند.

نتیجه مطالعات و برسی ها

تحقیقات ثابت کرده‌اند که با افزایش سن، الگوی مغزی خواب و بیداری دوباره تغییر می‌کند. بنابراین هرگونه تغییر زمانبندی مدارس در دوران نوجوانی به واقع کمک‌کننده است.

از مشکلات جسمی کم‌خوابی نوجوانان می‌توان به کاهش ترشح هورمون رشد، هورمون ملاتونین، هورمون‌های شادی‌بخش مغز مانند سروتونین و دوپامین اشاره کرد. مطمئنا کاهش هورمون رشد روی میزان قند خون، تراکم استخوان، سن بلوغ و حجم توده بدنی نوجوانان اثر منفی می‌گذارد. مشکلاتی مانند دیابت، چاقی، افزایش کلسترول خون، بیماری‎های قلبی و عروقی در انتظار آن‌ها هستند.

وقتی مغز نوجوان شما هورمون‌های مغزی کافی تولید نکند، میزان روحیه، تمرکز و قدرت ذهنی وی افت می‌کند. مشکلاتی که مطمئنا روی وضعیت تحصیلی و روابط اجتماعی وی اثرگذار هستند.

کارشناسان هنوز در تلاش هستند تا بطور دقیق تاثیر کم‌خوابی نوجوانان را بررسی کنند. از نظر آن‌ها نیز این امر مربوط به تولید هورمون‌هایی است که خلق و خو و سیری را تنظیم می‌کنند.

مطمئنا نوجوانانی با روحیه بالا و انرژی جسمی کافی، توانمندی بیشتری برای ادامه تحصیلات خود دارند. این مسئله باعث هدر رفتن سرمایه‌گذاری‌های مالی آموزش و پرورش نیز نخواهد شد. در حالی‌که می‌توان با یک تغییر کوچک در ساعت آغاز کلاس‎های صبحگاهی تحولی بزرگ آفرید!

تغییر زمان آغاز کلاس‌های صبحگاهی، چه فوائدی برای نوجوانان دارد؟

همانطورکه ذکر شد، امروزه بعضی از دبیرستان‌ها ساعت آغاز کلاس‌های خود را از 8 به 9 صبح تغییر داده‌اند. آن‌ها تا به امروز نتایج دلگرم‌کننده‌ای به دست آورده‌اند. مصرف مواد مخدر، سیگار و الکل توسط نوجوانان کاهش یافته است. عملکرد تحصیلی آن‌ها نیز بهبود قابل توجهی پیدا کرده است. در واقع مشکلات انظباطی نوجوانان به حداقل رسیده است.

با بهبود وضعیت کم‌خوابی نوجوانان در این مدارس، میزان تصادف رانندگی نیز تا 70 درصد کاهش پیدا کرده است. در اوایل سال 2007، حدود 250 مدرسه در ایالت متحده آمریکا تمایل خود را به اعمال این تغییر اعلام کردند. آکادمی اطفال، انجمن پزشکی و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا نیز طبق بیانیه‌ای از تغییر زمان شروع دبیرستان‌ها از 8:30 صبح به بعد پشتیبانی کردند.

البته نمی‌توان چالش‌های این مسئله را انکار کرد. مثلا بسیاری از نوجوانان برای بازگشت از مدرسه و هماهنگی با سرویس‌های عمومی ممکن است دچار مشکل شوند. یا حتی ممکن است این مسئله باعث کنسل شدن ورزش‌ها و فعالیت‌های بعد از مدرسه دانش‌آموزان شود.

راهکارهایی برای تنظیم خواب نوجوانان

با توجه به اینکه نوجوانان خودشان تا قبل از ساعت 11 شب تمایلی به خوابیدن ندارند. شما به عنوان والدین وظیفه دارید که به نوجوان خود در این زمینه کمک کنید. شب‌ها نوردهی اتاق آن‌ها را کنترل کنید و کمک کنید کمتر به سراغ گوشی هوشمند خود بروند.

آنها را عادت دهید که به جای گشت ‌و گذار در فضای مجازی، حداقل نیم تا یک ساعت مطالعه کنند. قبل از خواب یک لیوان شیر یا کمی کاهو به آن‌ها بدهید. مصرف دمنوش‌های گیاهی مانند بابونه، بهارنارنج، بیدمشک و گل گاوزبان می‌تواند به آرامش روان آن‎ها کمک زیادی کند.

مطمئنا در این شرایط نوجوان شما زودتر به خواب می‌رود. حتی اگر مجبور باشد که صبح زود به مدرسه برود، کمتر با عوارض کم‌خوابی نوجوانان دست و پنجه نرم می‌کند.

سخن آخر

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که کم‌خوابی نوجوانان، مسئله غیر طبیعی نیست. اما باید توسط والدین کنترل شود تا بتوان عوارض آن را به حداقل رساند. عوارضی که نه تنها با مشکلات جسمی مانند کوتاه‌قدی یا بلوغ زودرس همراه هستند. بلکه روان نوجوانان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند و حتی ممکن است منجر به خودکشی شوند.

نوجوانی دوره‌ای حیاتی برای آغاز دوران جوانی و بزرگسالی محسوب می‌شود. هرگونه مداخله صحیح شما می‌تواند سلامت این دوره را تضمین کند. اگر احساس می‌کنید نوجوان شما از بابت ساعت شروع کلاس‌های خود در مدرسه آزار می‌بیند. حداقل صبح روزهای تعطیل به او اجازه بدهید برای ساعات بیشتری استراحت کند. مطمئن باشید که همه چیز تحت کنترل شماست!

منابع:

https://www.rwjf.org/en/blog/2018/02/three-reasons-to-consider-later-school-start-times.html

https://theconversation.com/why-teen-brains-need-a-later-school-start-time-65308

https://theconversation.com/the-biological-reason-why-its-so-hard-for-teenagers-to-wake-up-early-for-school-88802

https://sciencenordic.com/forskningno-school-and-education-society–culture/should-teens-school-day-start-later/1449515

https://www.rand.org/blog/2020/01/teens-are-driven-to-stay-up-late-but-why.html

https://www.cdc.gov/healthyschools/features/students-sleep.htm